Yn nigwyddiad arweinyddiaeth Dolenni Digidol y Ganolfan Gwasanaethau Cyhoeddus Digidol yn Wrecsam, cefais y fraint o ymuno ag arweinwyr y sector cyhoeddus a rhanddeiliaid ehangach o bob cwr o Gymru o dan y faner a rennir o 'ddatganoli AI'. Roedd yn sgwrs bwysig ac amserol, nid yn unig am y dechnoleg ei hun, ond am y math o arweinyddiaeth sydd ei hangen ar Gymru bellach os ydym am elwa o'r chwyldro AI.
Gadewch i mi fod yn glir, mae AI yn brawf ar arweinyddiaeth. Nid yw'n uwchraddio technegol yn unig, nac yn fater polisi pell i lywodraethau'r dyfodol ymgodymu ag ef. Mae'n rym sydd eisoes yn ail-lunio sut rydyn ni'n gweithio, sut rydyn ni'n byw, a sut rydym yn darparu gwasanaethau cyhoeddus. Ac yn wyneb newid mor sylfaenol, nid y cwestiwn go iawn yw a yw AI yn ofynnol, ond pwy fydd â'r dewrder a'r eglurder i'w ddefnyddio fel grym ar gyfer arwain newid, a phwy fydd yn cael ei adael ar ôl.
Rydym yn gwybod o hanes ac ymchwil academaidd bod sefydliadau sy'n methu fel arfer yn rhannu ffactor cyffredin sy'n cael ei briodoli'n uniongyrchol i leihau cwsmeriaid a methiant.
Roeddwn i'n sgwrsio yn ddiweddar â rhywun am Woolworths. Mae'n enghraifft glasurol o sut mae cystadleuaeth ddwys ar y stryd fawr a manwerthwyr ar-lein yn tanseilio ac yn goddiweddyd y fformiwla draddodiadol nad oedd Woolworths eisiau ei newid.
Roedd Woolworths yn glynu wrth etifeddiaeth llwyddiant, eu systemau, diwylliannau sydd wedi dyddio, cynnig cwsmeriaid, brand a ffyrdd sefydlog o feddwl. Dyma'r risg rydyn ni'n ei gymryd yn y sector cyhoeddus os nad ydym yn cydnabod yr angen a'r cyfle i addasu. Dyna pam mae arweinyddiaeth systemau addasol, beiddgar bellach yn annegadwy.
Nid mater sector preifat yn unig ydyw, mae'n berthnasol i bob sefydliad sydd eisiau ffynnu hir dymor.
Nid yw gogledd Cymru yn ddieithr i newid. O drawsnewid cysylltiadau trafnidiaeth i ehangu ynni adnewyddadwy a meithrin arloesedd yn ein cymunedau gwledig, rydym wedi profi y gall arweinyddiaeth yn seiliedig ar leoliad greu effaith go iawn. Rwy'n credu bod gennym gyfle unwaith mewn cenhedlaeth i wneud yr un peth gydag AI, i leoli gogledd Cymru fel arweinydd nid yn unig mewn cyflwyno digidol, ond mewn mabwysiadu AI cyfrifol, dynol-ganolog.
Ond mae'n rhaid i ni weithredu gyda bwriad.
Oherwydd er bod AI yn fyd-eang, mae ei risgiau a'i wobrau yn leol yn ddwys. Pan fydd bwrdd iechyd yn colli'r cyfle i awtomeiddio diagnosteg, mae claf yn ein cymuned yn gorfod aros yn hirach. Pan fydd awdurdod lleol yn oedi cyn cofleidio mewnwelediad sy'n cael ei yrru gan AI, mae teulu yma yng ngogledd Cymru efallai na fydd yn derbyn cymorth mewn pryd. Mae'r risgiau yn real, ac maen yma.
Dyna pam mae grymuso gweithwyr proffesiynol rheng flaen mor hanfodol. Mae angen i ni sicrhau bod ein hathrawon, gofalwyr, gweithwyr achos, a chynllunwyr yn gweld AI nid fel bygythiad neu ddirgelwch, ond fel galluogwr pwerus. Grym er daioni. Nid yw hyn yn golygu trosglwyddo penderfyniadau i algorithmau.
Mae'n golygu rhoi gwell offer i'n pobl wneud eu gwaith gyda mwy o fewnwelediad, mwy o effaith, a mwy o ddynoliaeth.
Yng ngogledd Cymru, rydym eisoes yn gweld sylfeini ecosystem ddigidol wirioneddol gynhwysol. Rydym yn buddsoddi yn ein seilwaith digidol gyda bwriad. Mae gennym glwstwr cynyddol o arloeswyr technoleg. Mae gennym gefnogaeth Llywodraethau i osod strategaeth a chyflawni amcanion a rennir. Mae gennym sefydliadau sydd wedi ymrwymo i drawsnewid. Ac mae gennym gymunedau sy'n deall gwerth digidol, nid fel buzzword, ond fel llwybr ymarferol i well gwasanaethau, swyddi gwell, a bywydau gwell.
Ond ni fydd unrhyw un o hyn yn ffynnu heb gydweithio. Dull system gyfan sy'n cydnabod bod y cyfan yn fwy na swm ei rannau. Nid yw cydweithio, yn yr oes AI newydd hon, yn ' rhywbeth sy’n braf i'w gael'. Mae'n hanfodol. Mae angen sector cyhoeddus, preifat a thrydydd sector arnom i gyd-ddylunio atebion. Mae angen academia a diwydiant i rannu mewnwelediad, nid cystadlu amdano. Mae angen arweinwyr i adael, a chwalu, eu seilos cyfforddus a dod at ei gilydd o amgylch cenhadaeth a rennir, i adeiladu dyfodol wedi'i bweru gan AI sy'n gweithio i bawb yng Nghymru.
Felly ydy, mae AI yn brawf arweinyddiaeth. Ond mae'n un yr ydym yn barod i'w oresgyn, os ydym yn arwain gydag eglurder, dewrder, a phwrpas ar y cyd.
Mae Dolenni Digidol yn gyfres rhwydweithio cenedlaethol a rhanbarthol ar gyfer uwch arweinwyr gwasanaethau cyhoeddus yng Nghymru, sy’n hyrwyddo dylunio sy’n canolbwyntio ar y defnyddiwr a Safon Gwasanaeth Digidol. Mae digwyddiadau personol fel hyn yn darparu cyfle i arweinywr gysylltu, rhannu mewnweliadau, a thrafod heriau gwasanaeth cyhoeddus drwy drafodaethau agored. Ymunwch â'r sgwrs arweinyddiaeth - cofrestrwch ar gyfer digwyddiad Dolenni Digidol yn y dyfodol.
