Yn ddiweddar, cefais y pleser o fod yn siaradwr yn nigwyddiad Dolenni Digidol a gynhaliwyd gan y Ganolfan Gwasanaethau Cyhoeddus Digidol, ac roedd yn wych dod ynghyd gyda arweinwyr gwasanaethau cyhoeddus i archwilio pwysigrwydd hygyrchedd digidol.
Roedd yr ymrwymiad i gyflawni'r agenda bwysig hon yn galonogol iawn, ac roedd y sgyrsiau agored a y digwyddiad yn hynod werthfawr o ran deall yr heriau sy'n wynebu'r sector cyhoeddus a sut y gellid goresgyn y rhain.
Mae'r ffordd y mae gwasanaethau cyhoeddus yn cael eu darparu yng Nghymru wedi newid yn sylweddol yn ystod y blynyddoedd diwethaf, gyda 'digidol' bellach yn brif lwybr i ystod o wasanaethau gan gynnwys gofal iechyd, hawliau ariannol, cymorth gan awdurdodau lleol, gwybodaeth a chyngor a mwy.
Mae nifer y bobl hŷn sy'n defnyddio'r rhyngrwyd hefyd wedi tyfu llawer iawn yn ystod y cyfnod hwn: Mae 87% o bobl 65 i 74 oed bellach ar-lein, gyda’r ffigur i bobl 75+ bellach wedi cyrraedd 67%.
Mae llawer o'r bobl hŷn yr wyf wedi cwrdd â nhw ledled Cymru wedi siarad am fanteision bod ar-lein. Ond ochr yn ochr â'r sylwadau hyn rwy'n clywed yn aml hefyd am y rhwystrau mae pobl yn eu hwynebu wrth geisio ymgysylltu'n ddigidol â gwasanaethau cyhoeddus - gwefannau sy'n anodd eu llywio, testun sy'n rhy fach i'w darllen, ffurflenni sy'n ddryslyd neu systemau sy'n rhagdybio sgiliau digidol neu hyder nad oes gan lawer o bobl hŷn.
Nid yn unig mae hyn yn anghyfleuster gall olygu'r gwahaniaeth rhwng derbyn gwasanaethau hanfodol a chael eich eithrio.
Dyna pam mae sicrhau hygyrchedd digidol ar draws gwasanaethau a llwyfannau cyhoeddus yn hanfodol. Nid yw'n ymwneud â chydymffurfiad neu dicio blwch yn unig, mae'n ymwneud â phobl a'u bywydau.
Rhaid i hygyrchedd digidol fod yn flaenoriaeth i bobl yn gyntaf wrth ddarparu gwasanaethau gan fod yn rhaid i wasanaethau cyhoeddus weithio i bob un ohonom, nid dim ond y rhai sy'n hyderus yn ddigidol.
Bydd blaenoriaethu hygyrchedd yn helpu i hyrwyddo annibyniaeth, gan alluogi pobl hŷn i wneud pethau fel trefnu apwyntiad meddyg teulu, gwneud cais am hawliau ariannol neu dalu bil cyngor ar-lein heb orfod dibynnu ar gymorth gan eraill.
Mae gwell hygyrchedd hefyd yn cefnogi gwell effeithlonrwydd oherwydd pan gaiff gwasanaethau eu dylunio gyda phobl hŷn mewn golwg, maent yn dod yn haws i bawb eu defnyddio, gan leihau dryswch, gwallau a galwadau llinell gymorth a allai fod yn gostus.
Bydd cymryd y camau hyn hefyd yn helpu i leihau allgáu digidol trwy wneud gwasanaethau digidol yn haws eu defnyddio, yn syml, yn glir ac yn ddefnyddiadwy gan bawb.
Mae Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo i ddyfodol digidol cynhwysol, ond mae'n rhaid i ni fynd ymhellach. Ni ddylai hygyrchedd digidol fod yn ôl-ystyriaeth - rhaid ei wreiddio o'r dechrau.
Mae hyn yn golygu:
- dylunio gwefannau, apiau a gwasanaethau gyda thestun mwy o ran maint, iaith glir, ac yn hawdd i’w defnyddio
- darparu cymorth a hyfforddiant yn seiliedig ar yr hyn y mae pobl hŷn yn dweud sydd ei angen arnynt ac eisiau teimlo'n hyderus wrth ddefnyddio gwasanaethau digidol
- gwrando a dysgu o brofiadau byw pobl hŷn
- buddsoddi mewn hyfforddiant i'r rhai sy'n gyfrifol am hygyrchedd
- cynnig mynediad amgen i'r rhai a allai fod â sgiliau digidol cyfyngedig neu nad ydynt yn gallu defnyddio gwasanaethau ar-lein
Rhian Bowen-Davies, Comisiynydd Pobl Hŷn Cymru
Mae gan arweinwyr gwasanaethau cyhoeddus ledled Cymru rôl hanfodol i'w chwarae wrth flaenoriaethu hygyrchedd i bawb a gyrru'r agenda hon yn ei blaen, gyda chyfleoedd i wneud gwahaniaeth go iawn a thrawsnewid profiadau pobl ar-lein.
I mi fel Comisiynydd Pobl Hŷn, mae hyn yn golygu gwneud hyd yn oed mwy i sicrhau bod y llwyfannau a'r adnoddau digidol rwy'n eu defnyddio yn cael eu profi gyda phobl hŷn a'u bod yn cael eu llywio gan eu lleisiau a'u profiadau i sicrhau eu bod yn effeithiol ac yn hygyrch. Ochr yn ochr â hyn, byddaf hefyd yn parhau i rannu gwybodaeth am bryderon hygyrchedd a godwyd gan bobl hŷn gyda chydweithwyr a phartneriaid i alluogi a chefnogi dysgu ehangach ar draws ein gwasanaethau cyhoeddus.
Fel yr amlygwyd uchod, nid yw hyn yn ymwneud â thechnoleg yn unig, mae'n ymwneud â phobl. Mae'n ymwneud â sicrhau bod pawb yng Nghymru - gan gynnwys pobl hŷn - yn gallu cael mynediad at y gwasanaethau a'r cymorth sydd eu hangen arnynt heb rwystredigaeth, a heb ofni cael eu gadael ar ôl.
Oherwydd bod Cymru hygyrch yn Gymru gynhwysol. Ac mae Cymru gynhwysol yn Gymru gryfach, tecach a mwy tosturiol.
Yr hyn rydw i'n mynd i'w gofio yw pwysigrwydd profi llwyfannau digidol gyda'r rhai sydd wedi cael profiadau byw, profiadau a all ein helpu i gryfhau gwasanaethau digidol a chyhoeddus yma yng Nghymru.
– Rhian Bowen-Davies, Comisiynydd Pobl Hŷn Cymru
Ymunwch â’n digwyddiad Dolenni Digidol nesaf
Yn ein digwyddiad nesaf Dolenni Digidol Ddydd Mercher, 2 Ebrill yn Abertawe, byddwn yn archwilio rôl deallusrwydd artiffisial (AI) mewn gwasanaethau cyhoeddus. Bydd y digwyddiad yn archwilio'r cyfleoedd a'r heriau y mae AI yn eu cyflwyno, gan gynnwys astudiaethau go iawn o Ddinas-ranbarth Bae Abertawe.
