Ym mis Medi, lansiwyd rhaglen 'Arwain gwasanaethau cyhoeddus modern' yng Nghymru. Dros y misoedd nesaf byddwn yn dwyn ynghyd 15 o uwch arweinwyr, perchnogion gwasanaethau ac arweinwyr uchelgeisiol o 9 sefydliad ledled Cymru, sydd wedi ymrwymo i drawsnewid sut mae gwasanaethau cyhoeddus yn cael eu darparu mewn byd modern, digidol.
Dyluniwyd y rhaglen gan Ganolfan Gwasanaethau Cyhoeddus Digidol (CDPS) a TPXimpact, i arfogi arweinwyr gwasanaethau cyhoeddus gyda'r wybodaeth, yr offer a'r strategaethau i lunio dyfodol gwasanaethau cyhoeddus digidol yng Nghymru. Bydd ein harweinwyr yn dysgu ac yn rhwydweithio dros bum sesiwn dros gyfnod o bum niwrnod o hyd trwy fis Medi i Dachwedd. Noddir y rhaglen hon gan Brifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant, sy'n garedig yn cynnal sesiynau wyneb yn wyneb ar gyfer ein carfan gyntaf yn Abertawe.
Creodd dau ddiwrnod cyntaf y rhaglen sylfaen wych i'r garfan, yn llawn mewnwelediadau gan siaradwyr sy'n gweithio yn y maes digidol.
Diwrnod 1: Gosod llwyfan ar gyfer trawsnewid
Croesawu a throsolwg
Dechreuodd y rhaglen gyda chroeso brwdfrydig gan Peter Thomas, Pennaeth Sgiliau Digidol a Gallu CDPS, a Mike Erskine, Rheolwr Cyfathrebu CDPS. Amlygodd eu sylwadau agoriadol arwyddocâd arweinyddiaeth ddigidol yn nhirwedd datblygiedig y sector cyhoeddus a phwysigrwydd meithrin timau amlddisgyblaethol i fynd i'r afael â'r heriau cymhleth sy'n wynebu gwasanaethau cyhoeddus heddiw.
Dechreuais i (Tash Willcocks, Pennaeth Dylunio Dysgu TPXimpact) fy sesiwn, gan annog cyfranogwyr i fyfyrio ar eu profiadau a'u cyd-destun eu hunain. Helpodd hyn i osod y llwyfan ar gyfer deialog agored a dysgu cydweithredol trwy gydol y cwrs. Mae cydweithredu yn thema ganolog ar draws y rhaglen.
Deall trawsnewid digidol
Dechreuais i a Ben Holliday, Prif Swyddog Dylunio TPXimpact ac awdur Lluosi, drafodaeth ryngweithiol gyda'r garfan, gan ofyn y cwestiwn 'Beth yw trawsnewid digidol yn eich cyd-destun chi?'. Gwnaethom annog cyfranogwyr i ddiffinio trawsnewid digidol o fewn eu sefydliadau eu hunain, gan ystyried y cyfleoedd a'r heriau sy'n eu hwynebu.
Dilynodd Ben gyda chyflwyniad manwl i drawsnewid digidol, gan gwmpasu gyrwyr allweddol, budd-daliadau, a'r rhesymau dybryd dros fuddsoddi mewn arloesi digidol. Pwysleisiodd Ben fod trawsnewid digidol nid yn unig yn ymwneud â thechnoleg, ond am ailfeddwl dylunio gwasanaethau, rhoi defnyddwyr yn ganolog, a chreu diwylliant o welliant parhaus.
Archwilio aeddfedrwydd digidol
Roedd gweithdy ymarferol ar aeddfedrwydd digidol, lle bu'r cyfranogwyr yn gweithio drwy ymarfer i asesu aeddfedrwydd digidol eu sefydliadau. Fe wnaethant nodi lle maen nhw ar eu taith a pha gamau sydd eu hangen i symud ymlaen.
Mewnwelediadau gan Gyngor Sir Caerfyrddin
Roedd sesiwn y prynhawn yn cael ei chynnal gan Gareth Jones, Prif Swyddog Digidol Cyngor Sir Caerfyrddin. Rhannodd Gareth enghreifftiau o'r byd go iawn o sut mae trawsnewid digidol yn cael ei weithredu mewn llywodraeth leol, yn enwedig sut mae timau amlddisgyblaethol yn hanfodol i newid llwyddiannus. Amlygodd ei fyfyrdodau bwysigrwydd arweinyddiaeth wrth greu amgylchedd lle gall arloesi ffynnu, a sut y mae'n rhaid dylunio mentrau digidol bob amser gyda phobl wrth eu gwraidd.
Un o brif bwyntiau allweddol Gareth, a adleisiwyd drwy gydol y dydd, oedd bod 'popeth a wnawn yn gofyn am dimau amlddisgyblaethol. Ni allwn ei wneud ar ein pennau ein hunain.’
Diwrnod 2: Arweinyddiaeth systemau, cyd-destun ehangach Cymru ac ystyriaethau moesegol
Myfyrio ar ddiwrnod 1 a chyflwyno arweinyddiaeth systemau
Dechreuodd yr ail ddiwrnod gyda sesiwn fyfyriol. Gofynnom i'r cyfranogwyr feddwl am yr heriau a'r cyfleoedd a drafodwyd yn ystod y diwrnod cyntaf, ac yna cafwyd cyflwyniad i arweinyddiaeth systemau. Mae arweinyddiaeth systemau yn gysyniad sy'n pwysleisio arwain y tu hwnt i ffiniau, gan gydnabod y cyd-ddibyniaethau rhwng gwahanol rannau o'r system gwasanaeth cyhoeddus, a sbarduno gweithredu ar y cyd ar gyfer newid ar raddfa fawr.
Atseiniodd arweinyddiaeth systemau yn gryf gyda'r garfan, yn enwedig o ystyried natur draws-sefydliadol gwasanaethau cyhoeddus yng Nghymru. Fel arweinwyr, heriwyd y cyfranogwyr i feddwl sut y gallant ddylanwadu, nid dim ond eu timau eu hunain, ond yr ecosystem ehangach y maent yn gweithredu ynddi.
Dulliau ystwyth: Y da, y drwg, a'r hyll
Ar gyfer ein cyflwyniad i fethodolegau Ystwyth, trefnon ni'r garfan yn dimau bach o gwmpas pobl sy'n gyfarwydd â ffyrdd Ystwyth o weithio a'r rhai llai cyfarwydd. Yn hytrach na darlith draddodiadol, bu'r cyfranogwyr yn cymryd rhan mewn trafodaethau grŵp i rannu eu profiadau eu hunain o weithredu arferion Ystwyth yn eu sefydliadau. Roedd yr ystafell yn llawn straeon am lwyddiant, yn ogystal â gonestrwydd o'r hyn nad oedd wedi gweithio fel y cynlluniwyd. Roedd y sesiwn hon yn rhoi cipolwg gwerthfawr ar realiti mabwysiadu meddylfryd Ystwyth.
Astudiaeth achos Chwaraeon Cymru a CDPS
Ar ôl egwyl ginio, ymunodd Steffan Berrow o Chwaraeon Cymru â'r garfan. Rhannodd Steffan sut y gwnaeth Chwaraeon Cymru weithio mewn partneriaeth â CDPS i gymhwyso dulliau dylunio ac Ystwyth sy'n canolbwyntio ar y defnyddiwr i'w proses ymgeisio am grant chwaraeon cymunedol. Esboniodd Steffan sut mae'r dull hwn wedi gwneud y broses grantiau'n fwy cynhwysol, gan sicrhau ei bod yn gwasanaethu'r holl ddarpar ymgeiswyr yn well. Roedd ei astudiaeth achos yn enghraifft bositif o sut y gellir defnyddio offer digidol a meddwl dylunio i ddarparu gwell gwasanaethau cyhoeddus.
Deallusrwydd artiffisial: moeseg a llywodraethu
Wrth i wasanaethau cyhoeddus gofleidio deallusrwydd artiffisial yn gynyddol, rhaid i ystyriaethau moesegol fod ar flaen y gad mewn unrhyw drafodaeth ynghylch gweithredu technolegau newydd. Rhoddodd Smera Jayadeva, o Sefydliad Alan Turing, gyflwyniad sy'n ysgogi'r meddwl ar moeseg DA, llywodraethu a chaffael. Roedd sgwrs Smera yn herio'r cyfranogwyr i feddwl yn feirniadol am effaith DA ar wasanaethau cyhoeddus, yn enwedig mewn meysydd fel preifatrwydd data, rhagfarn, ac atebolrwydd.
World Café: Myfyrio ar heriau a chyfleoedd
Daeth Diwrnod 2 i ben gyda sesiwn ‘World Café’ Mae World Café yn ddull lle mae cyfranogwyr yn archwilio materion trwy eu trafod mewn grwpiau bach. Bu'r cyfranogwyr yn trafod y tri maes a drafodwyd yn ystod y dydd. Sef:
- Arweinyddiaeth Systemau a Chysylltedd
- Heriau mewn moeseg a thechnoleg
- sut y gall tirwedd ddigidol Cymru eu cefnogi i fynd i'r afael â'r heriau presennol yn eu sefydliadau, a goresgyn rhwystrau i drawsnewid digidol
Teithiodd cyfranogwyr o gaffi i gaffi gan adeiladu mewnwelediadau gyda'r gwesteiwyr ac yna eu siapio'n heriau ar gyfer sesiynau'r dyfodol.
Edrych ymlaen
‘Dim ond dau ddiwrnod sydd wedi bod, ond rwyf eisoes yn teimlo fy mod wedi ennill cyfoeth o wybodaeth a mewnwelediad yn ogystal â rhwydweithio â chydweithwyr gwych o bob rhan o'r sector cyhoeddus a fydd nid yn unig o fudd i'm gwaith ond hefyd yn siapio dyfodol y ffordd yr ydym yn darparu gwasanaethau cyhoeddus.' - Athena Jones, Rheolwr Gweithrediadau Cynorthwyol ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr (cyfranogwr ar y rhaglen Arwain Gwasanaethau Cyhoeddus Modern).
Roedd dau ddiwrnod cyntaf y rhaglen Arwain Gwasanaethau Cyhoeddus Modern yn anhygoel. Roedd yn wych gweld grŵp o ddieithriaid yn gweithio gyda'i gilydd mor wych ar broblemau a heriau a rennir, gan greu cysylltiadau a rhannu arfer da. Gyda ffocws ar gydweithredu, arweinyddiaeth ac arloesedd moesegol, mae'r cyfranogwyr eisoes yn dechrau ailddychmygu sut y gallant arwain eu sefydliadau trwy newid digidol. Wrth i'r rhaglen barhau, edrychwn ymlaen at blymio’n ddyfnach i'r sgyrsiau hyn a chefnogi arweinwyr gwasanaethau cyhoeddus Cymru i lunio dyfodol mwy disglair, mwy cynhwysol. Rwy'n teimlo ein bod wedi gosod y llwyfan ar gyfer amseroedd trawsnewidiol sydd o'n blaenau.
Bydd y sesiwn nesaf yn cael ei chynnal ar-lein ym mis Hydref, ac yna 2 sesiwn wyneb yn wyneb arall ym mis Tachwedd.
Oes gennych chi ddiddordeb mewn ymuno â charfan yn y dyfodol o'r rhaglen 'Arwain gwasanaethau cyhoeddus modern'? Darganfyddwch fwy am sut i wneud cais.
